Μυωπία – Αστιγματισμός – Υπερμετρωπία – Πρεσβυωπία
Μυωπία
Η μυωπία θεωρείται ένα από τα πιο κοινά διαθλαστικά σφάλματα του οφθαλμού και προκαλεί δυσκολία στη μακρινή όραση.
Το άτομο που έχει μυωπία βλέπει θολά μακριά, ενώ σε κοντινές αποστάσεις διατηρεί καλή όραση. Ένας μύωπας συχνά μισοκλείνει τα μάτια του στην προσπάθειά του να δει καθαρά μακριά και αυτό μπορεί να τον κουράσει (κοπιωπία).
Όταν μισοκλείνει τα μάτια του, προσπαθεί να συγκρατήσει τις πιο κεντρικές ακτίνες του φωτός να περάσουν από το άνοιγμα της κόρης του και να αποκλείσει τις πιο περιφερικές που υφίστανται περισσότερες εκτροπές και προκαλούν θόλωση της εικόνας.
Στη μυωπία οι ακτίνες του φωτός που εισέρχονται στον οφθαλμό δε συγκεντρώνονται πάνω στον αμφιβληστροειδή όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά σε κάποιο σημείο μπροστά από αυτόν οπότε δε σχηματίζεται μια ευκρινής εικόνα.
Οι αιτίες που οι ακτίνες του φωτός δεν συγκεντρώνονται πάνω στον αμφιβληστροειδή, αλλά πιο μπροστά από αυτόν είναι είτε διαθλαστικές, δηλαδή η κυρτότητα και άρα η δύναμη του κερατοειδή (του μπροστά φακού του ματιού) είναι μεγαλύτερη από όση χρειάζεται το μάτι για να εστιάσει το φως πάνω στον αμφιβληστροειδή, είτε αξονικές δηλαδή ο προσθιοπίσθιος άξονας του οφθαλμού είναι πιο μεγάλος (το δεύτερο κατά βάση συμβαίνει σε μεγάλες μυωπίες).
H μυωπία αντιμετωπίζεται με:
- Τη χρήση γυαλιών οράσεως.
- Τη χρήση φακών επαφής.
- Με διαθλαστική επέμβαση με laser.
- Με χειρουργική επέμβαση με αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς φακού (σε μεγάλες ηλικίες που συνυπάρχει καταρράκτης).
Αστιγματισμός
Ο αστιγματισμός είναι μία διαθλαστική ανωμαλία του οφθαλμού, η οποία επηρεάζει και τη μακρινή και την κοντινή όραση. Εμφανίζεται συνήθως ως δυσκολία στην εστίαση, θολή όραση, ασαφές περίγραμμα των αντικειμένων, είδωλο σαν ουρίτσα κάπου γύρω από το αντικείμενο που βλέπουμε, δυσκολία στην ανάγνωση μικρών στοιχείων με πονοκέφαλο και κόπωση οφθαλμών (κοπιωπία).
Ο αστιγματισμός είναι στην ουσία μια ασυμμετρία στην καμπυλότητα του κερατοειδή κατά βάση (του μπροστά φακού του ματιού), ή/και στου κρυσταλλοειδή φακού (του δεύτερου φακού του ματιού που βρίσκεται μέσα στο μάτι).
Δηλαδή η κυρτότητα και άρα η δύναμη του κερατοειδή ή/και του κρυσταλλοειδή φακού δεν είναι η ίδια σε όλους τους μεσημβρινούς με αποτέλεσμα οι ακτίνες που εισέρχονται στον οφθαλμό να μη συγκεντρώνονται σε ένα σημείο του αμφιβληστροειδή, αλλά σε γραμμές κάθετες μεταξύ τους, μπροστά ή πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Για αυτό και σε μια συνταγή γυαλιών η δύναμη του αστιγματισμού συνοδεύεται από τον άξονά της, δηλαδή σε ποιες μοίρες βρίσκεται αυτή η ασυμμετρία.
Ο αστιγματισμός αντιμετωπίζεται με:
- Τη χρήση γυαλιών οράσεως.
- Τη χρήση φακών επαφής.
- Με διαθλαστική επέμβαση με laser.
- Με χειρουργική επέμβαση με αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς φακού με τορικό ενδοφακό (σε μεγάλες ηλικίες που συνυπάρχει καταρράκτης).
Υπερμετρωπία
Η υπερμετρωπία είναι ένα διαθλαστικό σφάλμα του οφθαλμού που προκαλεί κυρίως δυσκολία στην κοντινή όραση και αναλόγως του μεγέθους της και της ηλικίας του ατόμου μπορεί να επηρεάσει και τη μακρινή όραση.
Είναι σημαντικό να διαγνωστεί από μικρή ηλικία, γιατί μια μεγάλη υπερμετρωπία μπορεί να προκαλέσει αμβλυωπία (μη αναστρέψιμη χαμηλή όραση) και στραβισμό. Τα παιδιά έχουν μια ικανότητα να κρύβουν κάποιους βαθμούς υπερμετρωπίας και να μπορούν να δουν καθαρά ενώ έχουν υπερμετρωπία, αλλά αυτό κουράζει τα μάτια τους και μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους κι εύκολη κούραση στο διάβασμα (κοπιωπία).
Χρειάζεται ειδική τεχνική κατά την εξέταση, ώστε να χαλαρώσει ο φακός του ματιού των παιδιών και να αποκαλυφθούν οι βαθμοί υπερμετρωπίας που μπορεί να κρύβουν. Σε παιδιά συνήθως εμφανίζεται με δυσκολία στο διάβασμα, στην κοντινή εστίαση και αδιαφορία για τα μικρά αντικείμενα που βρίσκονται γύρω τους.
Στην υπερμετρωπία οι ακτίνες του φωτός που εισέρχονται στον οφθαλμό δε συγκεντρώνονται στον αμφιβληστροειδή όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά σε κάποιο σημείο νοητά πίσω από αυτόν, οπότε πάνω στον αμφιβληστροειδή δε σχηματίζεται μια ευκρινής εικόνα.
Οι αιτίες που οι ακτίνες του φωτός δε συγκεντρώνονται πάνω στον αμφιβληστροειδή, αλλά πιο πίσω από αυτόν είναι είτε διαθλαστικές, δηλαδή η κυρτότητα και άρα η δύναμη του κερατοειδή (του μπροστά φακού του ματιού) είναι μικρότερη από αυτήν που χρειάζεται το μάτι, για να εστιάσει το φως πάνω στον αμφιβληστροειδή, είτε αξονικές δηλαδή ο προσθιοπίσθιος άξονας του οφθαλμού είναι πιο μικρός (π.χ. σε μικρά παιδάκια που έχουν μικρά μάτια, και μπορεί όσο μεγαλώνει το παιδί και μεγαλώνει και το μάτι του, να μικραίνει η υπερμετρωπία).
Πρεσβυωπία
Η πρεσβυωπία είναι η δυσκολία στην κοντινή όραση λόγω ηλικίας. Αποτελεί τη συχνότερη διαταραχή όρασης της μέσης ηλικίας.
Όταν κοιτάμε αντικείμενα σε κοντινή απόσταση ένας φακός που έχουμε μέσα στο μάτι μας (ο κρυσταλλοειδής φακός) αλλάζει το σχήμα του, φουσκώνει, ζουμάρει και καθαρίζει την όρασή μας σε κοντινές αποστάσεις.
Κάπου μετά την ηλικία των 40 αυτός ο φακός δεν είναι πια τόσο εύκαμπτος και δυσκολεύεται να φουσκώσει και να ζουμάρει για να εστιάσει κοντά. Αυτή η αδυναμία του φακού να αλλάξει το σχήμα του ώστε να ξεκαθαρίσει η εικόνα στα κοντά λέγεται πρεσβυωπία.
Όλοι σχεδόν οι άνθρωποι παρουσιάζουν στη ζωή τους πρεσβυωπία σταδιακά μετά την ηλικία των 45 με 50 ετών, έχοντας αδυναμία εστίασης σε κοντινά σημεία, δυσκολία στην κοντινή όραση, κόπωση και πονοκεφάλους μετά από λίγη ώρα διαβάσματος, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει καλός φωτισμός.
Το πότε θα χρειαστεί ένας άνθρωπος κοντινά γυαλιά και τι βαθμό θα έχουν, εξαρτάται από την ηλικία του, το διαθλαστικό του σφάλμα (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) και από τις ανάγκες που έχει στην καθημερινότητά του για ευκρινή κοντινή όραση.
